Bệnh rubella: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách phòng tránh

Bệnh rubella là bệnh lây truyền qua đường hô hấp có liên quan đến vi-rút thuộc nhóm Rubivirus họ Togaviridae. Bệnh có ở trên toàn cầu và thường thành dịch ở các thành phố lớn hay các khu dân cư đông người. Bệnh dịch thường xảy ra vào mùa xuân và thường gây bệnh ở trẻ tuổi đi học và người trưởng thành. Ngay sau đây sẽ là kiến thức y khoa về bệnh rubella mà bạn cần nắm bắt, hãy cùng tìm hiểu nhé!

Rubella là bệnh gì?

Rubella không phải là bệnh da liễu đơn thuần mà đây là bệnh lây truyền qua đường hô hấp (nước bọt, nước mũi của người bệnh). Khả năng gây bệnh mạnh nhất vào thời gian ủ bệnh và giảm khả năng lây bệnh rất nhanh sau khi nổi ban 3-4 ngày. Rubella là bệnh sốt phát ban lành tính, khỏi trong khoảng 1 tuần.

Bệnh gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và cả tính mạng. Với nữ giới việc bị lây nhiễm rubella khi mang thai có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi. Cho đến nay chúng ta có thể phòng tránh nguy cơ lây nhiễm bệnh bằng cách tiêm vacxin theo khuyến cáo của Bộ y tế.

Biểu hiện rubella thường gặp

Sau khi tấn công vào cơ thể, vi-rút thuộc nhóm Rubivirus họ Togaviridae ủ bệnh khoảng 18 ngày (14-21 ngày). Các bệnh nhân nhi thường sẽ bị nổi ban mà không có tiền triệu gì. Nhưng ở bệnh nhân vị thành niên và người lớn thường có biểu hiện thường gặp gồm:

+ Sốt trên 390C, đau đầu và mệt mỏi.

+ Đau ngực, viêm mũi, ho…

+ Viêm kết mạc mắt chảy nước mắt nhiều kèm theo cảm giác có hạt cát trong mắt. 

+ Các triệu chứng trên giảm đi khi nổi ban. 

Nổi ban (Forschheimer’s sign) xuất hiện ở khoảng 20% số bệnh nhân cuối giai đoạn tiền triệu hoặc ngày đầu nổi ban. Biểu hiện của dấu hiệu này là các nốt màu đỏ sẫm hoặc chấm xuất huyết ở vòm miệng. Hạch sưng xuất hiện trước khi nổi ban 5-7 ngày và sưng to nhất sau khi nổi ban 1-2 ngày. 

Hạch to toàn thân nhưng đặc trưng ở các vị trí dưới chẩm, sau tai và hạch cổ.Tuy nhiên, hạch ở các vị trí đó không phải luôn bị tổn thương và cũng không phải là đặc trưng của bệnh này. Hạch có thể gây đau trong vài ngày nhưng kích thước to tồn tại trong vài tuần lễ. Lách có thể thấy sưng to trong một vài trường hợp.

Ban xuất hiện đầu tiên ở mặt, sau đó nhanh chóng lan xuống cổ, cánh tay, thân mình và  chân. Các ban này có màu hồng tươi, lúc đầu không rõ nhưng sau đó liên kết với nhau ở mặt giống như đỏ da lan toả. 

Trong vòng 2 ngày, các ban ở mặt biến mất, khi đó các ban ở thân tụ lại với nhau và trở nên rõ hơn, trong khi ở chi vẫn còn kín đáo.  Đến ngày thứ 3, các ban ở thân cũng lặn đi và ngày thứ 4 thì các ban ở chi cũng mờ dần. 

Huyết học có thể bình thường hoặc giảm bạch cầu, tăng tương bào tạm thời…

Biến chứng rubella thường gặp là gì?

Đối với trẻ nhỏ ít xảy ra biến chứng khi mắc rubella. Trẻ lớn hơn và người lớn có biến chứng viêm khớp, nữ gặp nhiều hơn nam. Các khớp bị thương tổn là khớp ngón tay, chân, khớp gối, khuỷu tay, khớp vai. Biểu hiện đau và sưng kèm theo sốt trở lại. Viêm khớp tồn tại trong một tháng.  

Hiếm khi xảy ra biến chứng xuất huyết giảm tiểu cầu hoặc xuất huyết không giảm tiểu cầu. Rất hiếm xảy ra biến chứng viêm màng não. 

Bệnh Rubella phụ nữ có thai được cảnh báo đặc biệt nguy hiểm. Rubella gây ra tổn hại cho thai nhi trong thời gian đầu người mẹ mang thai. Nguy cơ tổn hại thai nhi khoảng 90% đối với nhiễm khuẩn sơ phát ở người mẹ khi mang thai dưới 11 tuần đầu. Nhiễm trùng trong giai đoạn này gây đa tổn thương. 

+ Trong khoảng tuần thứ 12-16 của thai kỳ, bệnh gây tổn hại khoảng 25% thai nhi, thương tổn chủ yếu gây điếc. 

+ Tổn thương tim và mắt thường gặp nhất trong nhiễm trùng phôi dưới 6 tuần, thiểu năng thính giác và trí tuệ thường xảy ra ở thai trên 16 tuần. 

+ Di chứng trí tuệ chậm phát triển và tật đầu nhỏ có thể xảy ra.

+ Biến chứng xuất huyết giảm tiểu cầu và có khuynh hướng giảm sau vài tuần.

+ Biểu hiện vàng da và tổn thương xương giống như giang mai bẩm sinh. 

+ Các biểu hiện khác như viêm gan, lách to, viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, viêm xương tuỷ. 

+ Trường hợp viêm tuỷ, trẻ sinh ra sẽ bị xuất huyết giảm tiểu cầu…

Chẩn đoán chính xác bệnh

Biểu hiện lâm sàng rubella điển hình là các dát hồng tươi và các thương tổn này liên kết với nhau tạo nên đám đỏ da lan rộng trên mặt, thân mình. Kết hợp với  hạch dưới chẩm, và sau đó các ban mờ dần từ mặt, xuống thân và các chi. Tuy nhiên, biểu hiện này cũng có thể gặp trong các bệnh do enterovirus và các human parvivirus.

Các xét nghiệm để khẳng định chẩn đoán ở phụ nữ có thai càng sớm càng tốt khi thấy có ban nổi trên da. Chú ý là nên thăm khám ở cơ sở y tế chuyên khoa để được các bác sĩ đánh giá chi tiết về bệnh và có phương án kiểm soát bệnh hợp lý nhất.

Phòng tránh bệnh rubella 

Miễn dịch chủ động bằng tiêm chủng vacxin vi-rút. Hiện nay là vắc-xin tiêm chủng thường quy cho trẻ 1-2 tuổi và được dùng cùng với vắc-xin phòng sởi, quai bị. Phụ nữ có thai chống chỉ định tiêm vắc-xin. Phải tiêm chủng 3-6 tháng trước khi có thai. Tác dụng phụ của vắc-xin gây ra đau khớp ở phụ nữ sau khi tiêm 2-4 tuần và ở trẻ em xảy ra ban dạng rubella. 

Lưu ý, hiện chưa có điều trị đặc hiệu cho bệnh rubella. Để điều trị bệnh các bác ĩ sẽ tiến hành điều trị triệu chứng và nâng cao thể trạng cho bệnh nhân. Và nếu như bạn muốn có thêm các kiến thức về bệnh hãy liên hệ với Dr.thaiha để được tư vấn, hỗ trợ thêm.

• 4:52 Chiều 15/06/2021
• 463 lượt xem
• Administrator