Bệnh sạm da nghề nghiệp là gì? Có điều trị được không?

Bệnh sạm da nghề nghiệp có liên quan đến nhiều yếu tố, phổ biến nhất là các yếu tố hoá học và vật lý. Bệnh có liên quan trực tiếp đến môi trường làm việc và thói quen bảo hộ lao động. Sạm da nghề nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà nó còn xuất hiện cùng hàng loạt các dấu hiệu sức khoẻ khác. Do đó, hãy thăm khám khi bạn thấy da bỗng dưng đen sạm nhé.

Sạm da nghề nghiệp là gì

Sạm da nghề nghiệp là tình trạng rối loạn tăng sắc tố da có liên quan đến công việc hàng ngày. Khác với sạm nám thông thường, bệnh sạm da nghề nghiệp không chỉ liên quan đến ánh nắng mặt trời mà còn chị ảnh hưởng bởi rất nhiều các tác nhân vật lý và hoá học. Bao gồm các chất hóa học, bụi bẩn, kim loại nặng, hoặc các tác nhân vật lý khác trong môi trường làm việc. 

Theo các bác sĩ chuyên khoa, sạm da nghề nghiệp không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ mà còn kéo theo các vấn đề về sức khỏe. Nếu bạn thay đổi môi trường làm việc và da bỗng dưng bị đen sạm thì đó có thể là hồi chuông cảnh báo môi trường làm việc độc hại.

Bệnh sạm da nghề nghiệp có liên quan đến môi trường làm việc ôi nhiễm

Dấu hiệu bệnhsạm da nghề nghiệp

Các dấu hiệu nhận biết tình trạng sạm da nghề nghiệp bao gồm:

• Xuất hiện các vết sạm da:

Đây là triệu chứng đặc trưng và phổ biến nhất của sạm da nghề nghiệp. Người bệnh có thể bị sạm da khu trú hoặc sạm da trên diện tích rộng. Bệnh ảnh hưởng đến các vùng da tiếp xúc thường xuyên với tác nhân gây hại gồm mặt, cổ, cánh tay, bàn tay và chân. 

Sự thay đổi màu sắc da diễn ra một cách từ từ. Da có thể bị sạm nhẹ, sạm trung bình cho đến sạm đen. Vùng da sạm có thể mở rộng diện tích gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ.

• Da khô ráp, bong tróc

Người bị bệnh sạm da nghề nghiệp sẽ gặp tình trạng da khô ráp và dễ bị bong tróc. Nguyên nhân là do làn da tiếp xúc lâu dài với môi trường khắc nghiệt hoặc hóa chất làm hàng rào bảo vệ da suy yếu, dẫn đến tình trạng mất nước kéo dài. Lúc này, da cực nhạy cảm và rất dễ bị tổn thương.

• Châm chích và ngứa da

Một số người có thể cảm thấy ngứa, châm chích hoặc nóng rát nhẹ ở vùng da bị sạm. Dấu hiệu cơ năng sẽ gia tăng khi người bệnh có tiếp xúc với các tác nhân gây sạm da, nhất là ánh nắng mặt trời và các chất hóa học độc hại trong quá trình làm việc.

• Viêm da tiếp xúc gia tăng

Ở mức độ nặng hơn, da có thể bị viêm đỏ, sưng tấy, nổi mụn nước hoặc tróc vảy… Dấu hiệu này cho thấy tình trạng viêm da tiếp xúc đang phát triển mạnh mẽ. Nó không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ da mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống và kéo theo hàng loạt các hệ luỵ khác.

Lưu ý, các dấu hiệu sạm da nghề nghiệp có thể có sự thay đổi về tính chất và mức độ tuỳ theo nguyên nhân gây sạm da. Vậy nên, để chẩn đoán chính xác bệnh, bạn có thể tới gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để sớm.

Nguyên nhân gây sạm da nghề nghiệp là gì?

Sở dĩ được gọi là bệnhsạm da nghề nghiệp là do bệnh có liên quan trực tiếp đến môi trường làm việc hàng ngày. Người làm việc trong môi trường độc hại, không thực hiện tốt các biện pháp bảo vệ thân thể sẽ dễ bị sạm da.

Dr.thaiha xin liệt kê một số các nguyên nhân gây sạm da nghề nghiệp phổ biến  nhất để mọi người cùng tham khảo.

Ánh nắng mặt trời

Tia UV (đặc biệt là UVA và UVB) trong ánh nắng là nguyên nhân chính thúc đẩy quá trình oxy hóa và tăng sinh melanin. Do đó, nếu điều kiện làm việc của bạn thường xuyên phải tiếp xúc với ánh nắng thì nguy cơ bị sạm da nghề nghiệp sẽ cao hơn rất nhiều lần. Kể cả khi bạn có thực hiện các biện pháp bảo hộ như đội mũ, đeo kính, khẩu trang thì nguy cơ bị sạm da vẫn cao.

Các đối tượng chịu ảnh hưởng nhiều bao gồm:

• Công nhân xây dựng làm việc ngoài trời.
• Nông dân làm việc ở nông trại, đồng ruộng.
• Ngư dân đánh bắt thuỷ hải sản trên biển.
• Nhân viên giao hàng hoặc chạy xe công nghệ.
• Bảo vệ làm việc ngoài trời…

Không chỉ gây sạm da, tia UV cũng khiến cho da bị lão hoá nhanh hơn và mạnh mẽ hơn. Nó cũng làm gia tăng nguy cơ ung thư sắc tố da.

Da bị sạm do tiếp xúc hoá chất

Hoá chất độc hại gây bệnh sạm da nghề nghiệp

Người làm việc trong môi trường có hoá chất độc hại dễ bị bệnh sạm da nghề nghiệp. Bởi các loại hóa chất độc hại sẽ tác động trực tiếp lên trên da, gây kích ứng hoặc tổn thương tế bào da. Khi đó, cơ thể phản ứng bằng cách tăng sản xuất melanin để tự bảo vệ, dẫn đến hình thành các vùng da sạm màu.

Các hóa chất gây hại cho da và sức khoẻ phải kể đến gồm: phenol, hydroquinone, nhựa than đá, thuốc nhuộm, thuốc trừ sâu, các kim loại nặng (chì, thủy ngân, asen…)…

Tiếp xúc với bụi bẩn và kim loại

Bụi công nghiệp, đặc biệt là bụi kim loại (sắt, đồng, kẽm, niken…), có thể bám trên bề mặt da. Lâu ngày nó sẽ gây tắc nghẽn lỗ chân lông, viêm da tiếp xúc và kích thích hình thành sắc tố melanin nhiều hơn. Từ đó sẽ dẫn đến tình trạng da tối màu, đen sạm.

Những đối tượng có nguy cơ bị sạm da do bụi bẩn và kim loại gồm:

• Thợ làm việc trong các hầm mỏ.
• Công nghệ luyện kim, cơ khí.
• Công nhân sửa chữa và vận hàng máy móc.
• Nhân viên vệ sinh môi trường…

Sạm da nghề nghiệp do tác động vật lý

Những yếu tố như nhiệt độ cao, độ ẩm, ma sát hoặc áp lực lặp lại lên da cũng có thể gây tổn thương mô tế bào da. Khi này, các phản ứng viêm sẽ diễn ra một cách nhanh chóng và melanin sẽ được sản sinh nhiều hơn. 

Những đối tượng dễ bị sạm da do tác động vật lý bao gồm người làm việc trong lò luyện kim, xưởng sản xuất gạch ngói, đầu bếp, thợ hàn. Bởi họ là những người thường xuyên tiếp xúc với nhiệt và hơi nóng.

Sạm da mặt do tiếp xúc với ánh nắng và nhiệt độ cao

Bệnh sạm da nghề nghiệp có nguy hiểm không?

Khác với sạm nám thông thường, bệnh sạm da nghề nghiệp không đơn giản chỉ là rối loạn sắc tố da. Bệnh không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ da mà còn phản ánh môi trường sống và làm việc không an toàn. Điều này sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khoẻ tổng thể.

Các vấn đề người bệnh sạm da sẽ phải đối mặt gồm:

• Tổn thương da mạn tính

Da bị phơi nhiễm lâu dài với hóa chất, bụi kim loại hoặc tia UV có thể dẫn đến viêm da tiếp xúc mạn tính, dày sừng, thậm chí là biến đổi cấu trúc tế bào da.

• Nguy cơ ung thư da

Những người làm việc ngoài trời hoặc tiếp xúc với hóa chất độc hại trong thời gian dài có nguy cơ cao phát triển ung thư da, đặc biệt là khi xuất hiện các vùng da sạm không đều, bong tróc, ngứa rát hoặc loét lâu lành.

• Rối loạn nội tiết và tổn thương gan thận

Một số hóa chất độc hại (như chì, thủy ngân, asen) có thể xâm nhập qua da, tích tụ trong cơ thể, gây rối loạn nội tiết, ảnh hưởng chức năng gan, thận và hệ thần kinh.

• Tác động tâm lý và chất lượng cuộc sống

Tình trạng sạm da kéo dài khiến người bệnh mặc cảm về ngoại hình, mất tự tin trong giao tiếp, từ đó ảnh hưởng đến hiệu suất làm việc và tinh thần.

Bệnh sạm da nghề nghiệp có tự khỏi không?

Bệnh sạm da nghề nghiệp có thể được cải thiện ít nhiều thông qua việc thay đổi môi trường làm việc, thay đổi công việc để hạn chế tối đa ảnh hưởng đến da. Tuy nhiên, điều này thường rất khó thực hiện bởi việc thay đổi nghề nghiệp không hề đơn giản, nó ảnh hưởng rất nhiều đến cuộc sống.

Bệnh sạm da nghề nghiệp khiến da mất thẩm mỹ

Nếu không thể thay đổi công việc thì bạn nên có các biện pháp bảo hộ an toàn bảo vệ da trong quá trình làm việc. Một số gợi ý hay giúp bạn phòng ngừa và điều trị sạm da nghề nghiệp gồm:

• Sử dụng đồ bảo hộ đầy đủ: Đeo găng tay, khẩu trang, kính bảo hộ, mũ, quần áo dài tay khi tiếp xúc với hóa chất, bụi hoặc ánh nắng. Nên chọn chất liệu chống thấm, thoáng khí để giảm kích ứng da.
• Thoa kem chống nắng hằng ngày: Dùng sản phẩm có SPF từ 30 trở lên, thoa lại sau mỗi 2–3 giờ nếu làm việc ngoài trời. Chọn loại chống trôi, không gây bít tắc lỗ chân lông.
• Làm sạch da sau giờ làm việc: Tắm rửa, rửa mặt bằng sữa rửa dịu nhẹ, loại bỏ hoàn toàn bụi và hóa chất bám trên da.
• Chăm sóc phục hồi da mỗi ngày: Dưỡng ẩm đều đặn để phục hồi hàng rào bảo vệ da, giảm khô ráp, bong tróc.
• Bổ sung dinh dưỡng chống oxy hóa: Ăn nhiều rau xanh, trái cây chứa vitamin C, E, beta-caroten, kẽm, selen giúp ức chế quá trình tăng sắc tố. Uống đủ nước để hỗ trợ đào thải độc tố.

Khi thấy da sạm bất thường, ngứa, nổi mụn nước hoặc loét lâu lành, cần đi khám chuyên khoa Da liễu để được chẩn đoán và điều trị đúng hướng. Tuỳ theo tình trạng bệnh sạm da nghề nghiệp mà bác sĩ sẽ điều trị bằng thuốc hoặc các giải pháp thẩm mỹ hiện đại. Bao gồm:

Sử dụng kem bôi ngoài da

Các loại kem bôi được bác sĩ chỉ định. Thuốc bôi ngoài da thường sẽ có chứa hoạt chất làm sáng da và ức chế tổng hợp melanin như: Hydroquinone, tretinoin, acid azelaic, vitamin C, niacinamide, hoặc các corticosteroid nhẹ
Tác dụng phụ có thể gặp phải gồm: kích ứng, mỏng da, rối loạn sắc tố hoặc hiệu ứng hồi sắc tố ngược. Do đó cần tuân thủ hướng dẫn chuyên khoa, không tự ý bôi thoa và cũng không nên có sự lạm dụng.

Liệu pháp laser giúp cải thiện màu da

Laser là phương pháp hiện đại và cho kết quả nhanh trong điều trị tăng sắc tố da nói chung. Các loại laser có thể giúp cải thiện bệnh sạm da nghề nghiệp gồm: Laser Q-switched Nd:YAG, Fractional laser hoặc Pico laser…

Theo các bác sĩ chuyên khoa, năng lượng laser có khả năng tác động chọn lọc lên melanin, phá vỡ sắc tố thành các hạt nhỏ để cơ thể đào thải tự nhiên, giúp da sáng đều màu hơn. Phương pháp này cần được thực hiện bởi bác sĩ da liễu có chuyên môn, đồng thời kết hợp chăm sóc da sau điều trị để tránh tái sạm.

Peel da giúp cải thiện sắc tố da tự nhiên và an toàn

Peel da hóa học (Chemical Peel)

Peel da là kỹ thuật sử dụng các dung dịch acid hữu cơ như AHA, BHA, TCA hoặc acid glycolic để loại bỏ lớp tế bào sừng, tế bào chết trên bề mặt da. Quá trình peel da sẽ kích thích tái tạo tế bào mới, giúp da mịn màng, sáng hơn và làm mờ các vùng sạm.

Phương pháp này cần được thực hiện tại cơ sở y tế uy tín. Nếu lựa chọn hoạt chất peel không phù hợp hoặc nồng độ hay thời gian peel không phù hợp da có thể bị bỏng, tăng sắc tố sau viêm…

Dr.thaiha cho rằng việc phòng ngừa bệnh sạm da nghề nghiệp là hoàn toàn khả thi khi mà chúng ta đã hiểu rõ về bệnh. Và nếu như bạn đang gặp tình trạng sạm da tương tự, hãy chủ động liên hệ đặt hẹn với bác sĩ chuyên khoa để nhận tư vấn và hỗ trợ điều trị một cách an toàn, hiệu quả nhất.

• 11:27 Sáng 06/11/2025
• 16 lượt xem
• Administrator