Bệnh viêm da cơ địa thường có xu hướng trở nặng vào mùa đông khi thời tiết lạnh, độ ẩm không khí thấp, và làn da mất đi độ ẩm tự nhiên. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các lưu ý về viêm da cơ địa mùa đông lạnh.
Nguyên nhân viêm da cơ địa nặng hơn vào mùa đông
Mùa đông là thời điểm bệnh viêm da cơ địa có xu hướng bùng phát mạnh mẽ và trở nên nghiêm trọng hơn. Điều này chủ yếu liên quan đến sự thay đổi của thời tiết, các yếu tố môi trường và thói quen sinh hoạt của con người.
Dưới đây là những nguyên nhân cụ thể khiến viêm da cơ địa nặng hơn trong mùa đông:
Thời tiết khô và lạnh làm da mất độ ẩm tự nhiên
- Độ ẩm không khí giảm mạnh: Mùa đông, không khí thường trở nên khô hanh, đặc biệt là ở các khu vực miền núi hoặc khi sử dụng hệ thống sưởi ấm trong nhà. Điều này khiến da dễ bị mất nước, mất lớp màng bảo vệ tự nhiên.
- Hàng rào bảo vệ da suy yếu: Khi da mất độ ẩm, lớp lipid tự nhiên trên bề mặt da không còn hoạt động hiệu quả, dẫn đến da dễ bị tổn thương, kích ứng và trở thành “cánh cửa” cho vi khuẩn, virus hoặc các chất gây kích thích xâm nhập.
Tác động của việc thay đổi nhiệt độ đột ngột
- Chênh lệch nhiệt độ giữa trong nhà và ngoài trời: Trong mùa đông, sự chuyển đổi từ môi trường lạnh bên ngoài sang không gian ấm áp trong nhà (và ngược lại) làm da phải liên tục thích nghi với điều kiện khác biệt. Điều này khiến da dễ bị mất nước nhanh hơn và tăng nguy cơ kích ứng.
- Cơ chế bảo vệ da bị rối loạn: Các mạch máu dưới da phải co giãn liên tục để điều chỉnh nhiệt độ cơ thể, làm giảm khả năng nuôi dưỡng và tái tạo lớp biểu bì.

Sử dụng máy sưởi và hệ thống sưởi ấm
- Không khí trong nhà trở nên khô: Máy sưởi và hệ thống sưởi ấm làm giảm độ ẩm trong không khí, khiến da dễ khô nứt và kích ứng hơn.
- Tăng nguy cơ bong tróc da: Khi không có độ ẩm bổ sung từ môi trường, làn da sẽ tự bong tróc, gây cảm giác ngứa ngáy và kích thích người bệnh gãi nhiều hơn.
Mặc quần áo không phù hợp
- Chất liệu len hoặc sợi tổng hợp: Nhiều người chọn mặc các loại quần áo giữ nhiệt như len, sợi tổng hợp vào mùa đông. Tuy nhiên, những chất liệu này có thể gây cọ xát, kích ứng da, đặc biệt ở những vùng nhạy cảm như cổ, khuỷu tay và đầu gối.
- Không thoáng khí: Quần áo dày, bí hơi có thể giữ mồ hôi và bụi bẩn trên da, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, làm nặng thêm viêm da cơ địa.
Hệ miễn dịch yếu vào mùa đông
- Khả năng chống lại tác nhân gây kích ứng giảm sút: Mùa đông là thời điểm cơ thể dễ bị suy giảm miễn dịch do thiếu ánh nắng mặt trời, ít vận động và chế độ ăn thiếu cân bằng. Điều này khiến da dễ bị tổn thương hơn bởi các yếu tố môi trường.
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng: Khi hệ miễn dịch suy yếu, da không thể tự bảo vệ trước sự xâm nhập của vi khuẩn, virus hoặc nấm, dẫn đến tình trạng viêm da bội nhiễm.
Thiếu chăm sóc da đúng cách
- Không dưỡng ẩm thường xuyên: Vào mùa đông, da cần được dưỡng ẩm nhiều hơn để duy trì độ ẩm tự nhiên. Tuy nhiên, nhiều người không nhận thức được điều này hoặc sử dụng sản phẩm dưỡng ẩm không phù hợp, dẫn đến da khô và dễ tổn thương hơn.
- Sử dụng sản phẩm gây kích ứng: Một số loại mỹ phẩm, xà phòng hoặc chất tẩy rửa có chứa hương liệu và hóa chất mạnh có thể làm trầm trọng thêm tình trạng viêm da cơ địa trong mùa đông.
Tắm nước nóng thường xuyên
- Mất lớp dầu tự nhiên trên da: Vào mùa đông, mọi người thường có xu hướng tắm nước nóng để làm ấm cơ thể. Tuy nhiên, nước nóng làm mất lớp dầu tự nhiên bảo vệ da, khiến da khô hơn, dễ bị kích ứng và viêm nhiễm.
- Tác động kéo dài: Nếu tắm nước nóng thường xuyên và trong thời gian dài, da không chỉ mất nước mà còn giảm khả năng phục hồi và duy trì độ ẩm.

Triệu chứng viêm da cơ địa mùa đông
Người mắc viêm da cơ địa mùa đông thường có các triệu chứng đặc trưng, bao gồm:
Da khô và ngứa
- Da trở nên khô, nứt nẻ và thậm chí chảy máu.
- Cảm giác ngứa dữ dội, đặc biệt vào ban đêm, gây khó chịu và mất ngủ.
Phát ban đỏ
- Xuất hiện các mảng đỏ hoặc mụn nước nhỏ trên da, thường ở các vị trí như mặt, cổ, tay, chân hoặc khuỷu tay, đầu gối.
Dày sừng hoặc nứt nẻ da
- Vùng da bị tổn thương kéo dài có thể trở nên dày sừng, sần sùi hoặc có các vết nứt sâu, gây đau rát.
Nguy cơ bội nhiễm
- Nếu gãi nhiều, da có thể bị trầy xước và nhiễm trùng, dẫn đến mưng mủ, đau nhức, hoặc sốt.
Lưu ý về viêm da cơ địa mùa đông
Để hạn chế tình trạng viêm da cơ địa khi trời lạnh, người bệnh cần chú ý duy trì làn da khỏe mạnh bằng các biện pháp sau:
Dưỡng ẩm da đúng cách
- Chọn kem dưỡng ẩm phù hợp: Sử dụng các sản phẩm không chứa hương liệu, dành riêng cho da nhạy cảm hoặc có thành phần tự nhiên như ceramide, glycerin, hoặc acid hyaluronic.
- Thoa kem thường xuyên: Thoa kem dưỡng ngay sau khi tắm và ít nhất 2-3 lần mỗi ngày để duy trì độ ẩm cho da.
Hạn chế tiếp xúc với nước nóng
Sử dụng nước ấm thay vì nước nóng để tắm, và không tắm quá 10-15 phút. Sau khi tắm, nhẹ nhàng lau khô da bằng khăn mềm và thoa kem dưỡng ngay lập tức.
Tránh các yếu tố kích thích và dị ứng
- Hạn chế tiếp xúc với chất gây dị ứng: Xác định và tránh các yếu tố kích thích như phấn hoa, bụi bẩn, lông thú, hoặc thực phẩm có thể gây dị ứng.
- Tránh cào gãi: Cào gãi sẽ làm tổn thương da, gây nhiễm trùng và làm tình trạng viêm da cơ địa trầm trọng hơn.
- Chọn quần áo phù hợp: Mặc quần áo bằng vải mềm, thoáng khí (như cotton), tránh mặc vải tổng hợp hoặc len có thể gây kích ứng da.
Giữ môi trường sống ấm áp và ẩm
Sử dụng máy tạo độ ẩm trong phòng để duy trì độ ẩm không khí ở mức 40-60%. Tránh để nhiệt độ trong nhà quá lạnh hoặc quá nóng.
Lựa chọn quần áo thoải mái
Mặc quần áo làm từ chất liệu mềm mại như cotton, tránh len hoặc sợi tổng hợp gây kích ứng da. Giặt quần áo bằng xà phòng không chứa chất tẩy mạnh.
Tránh gãi hoặc chà xát da
Sử dụng các biện pháp giảm ngứa như chườm mát, thoa kem dưỡng có chứa thành phần làm dịu da (như lô hội hoặc kẽm).
Chế độ ăn uống và sinh hoạt lành mạnh
- Tăng cường các thực phẩm giàu omega-3 (cá hồi, hạt chia, dầu cá) để giảm viêm.
- Uống đủ nước để duy trì độ ẩm cho cơ thể.
- Hạn chế thức ăn gây dị ứng (như sữa, đậu phộng, hải sản) nếu có tiền sử dị ứng.

Khi nào viêm da cơ địa mùa đông nên thăm khám bác sĩ
Người bệnh cần đi khám bác sĩ nếu xuất hiện các dấu hiệu sau:
- Tình trạng da không cải thiện dù đã dưỡng ẩm và chăm sóc.
- Da có dấu hiệu bội nhiễm (mưng mủ, sưng tấy, đau nhức hoặc sốt).
- Triệu chứng ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ và sinh hoạt hàng ngày.
- Cần sử dụng thuốc điều trị đặc hiệu (corticosteroid, kháng histamin hoặc thuốc ức chế miễn dịch) nhưng không biết cách sử dụng đúng.
Viêm da cơ địa có thể tái phát, vì vậy cần duy trì các biện pháp chăm sóc da và sử dụng thuốc theo đúng chỉ định của bác sĩ ngay cả khi các triệu chứng đã thuyên giảm. Điều này giúp phòng ngừa tái phát và duy trì làn da khỏe mạnh.
Viêm da cơ địa mùa đông không chỉ gây khó chịu mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được kiểm soát đúng cách. Việc nhận biết nguyên nhân, triệu chứng và áp dụng các biện pháp phòng ngừa phù hợp là chìa khóa để bảo vệ làn da trong thời tiết lạnh.
Hãy chăm sóc da thật tốt và thăm khám bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết để giữ cho mùa đông trở nên nhẹ nhàng và thoải mái hơn. Và đừng quên liên hệ ngay với Dr.thaiha để có phác đồ điều trị bệnh một cách khoa học nhất.
Bình luận