Ngứa da ban đêm: Nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Bạn có bao giờ trải qua cảm giác ngứa da ban đêm khiến mất ngủ hoặc khó chịu và không thể ngủ ngon giấc? Nhiều người phản ánh rằng ban đêm bị ngứa da rõ ràng hơn vì ít có yếu tố phân tán sự chú ý như khi thức. Tuy vậy, đây không hẳn là hiện tượng đơn thuần mà có thể là dấu hiệu của nhiều vấn đề về da, nội tiết hoặc bệnh lý toàn thân. 

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ vì sao ngứa da ban đêm, nhận biết dấu hiệu cảnh báo và hướng dẫn cách điều trị đúng đắn để cải thiện giấc ngủ và bảo vệ sức khỏe làn da.

Ngứa da là gì?

Ngứa da (tên khoa học: pruritus) là cảm giác khó chịu trên da khiến người bệnh muốn gãi. Đây là một phản ứng tự nhiên của cơ thể trước các kích thích như viêm, dị ứng, khô da hoặc yếu tố bên ngoài như côn trùng đốt.

Ngứa da có thể xảy ra đột ngột, ở mọi lứa tuổi. Xảy ra khi các dây thần kinh cảm nhận ((pruriceptors) bị kích thích. Cảm giác ngứa gây ra sự khó chịu và bất tiện trong sinh hoạt hàng ngày. 

Ngứa có thể khu trú tại một vùng nhưng đôi khi cũng sẽ lan toả ở một vùng diện tích rộng. Kèm theo các dấu hiệu khác như: phát ban, nổi mẩn, đỏ da, tróc vảy – hoặc không có biểu hiện ngoài da rõ ràng.

Hiện nay, có rất nhiều người đang bị ngứa da và đặc biệt là bị ảnh hưởng bởi những cơn ngứa vào ban đêm. Ngứa da ban đêm làm chúng ta ngủ không ngon giấc và làm suy nhược cơ thể nếu diễn biến trong thời gian dài. Vậy nguyên nhân dẫn đến ngứa da ban đêm là gì? Hãy cùng tiếp tục tìm hiểu nhé.

Nguyên nhân gây ngứa da ban đêm

Ngứa da vào ban đêm là hiện tượng ngứa xảy ra khi màn đêm buông xuống. Đây sẽ là thời điểm mà chúng ta có thể nghỉ ngơi, chìm vào giấc ngủ để phục hồi năng lượng sau một ngày dài làm việc. Tuy nhiên, những cơn ngứa xảy ra đã khiến cho đồng hồ sinh học bị đảo lộn một cách nhanh chóng.

Ngứa da vào ban đêm có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, từ những yếu tố liên quan đến sinh lý da cho đến bệnh lý nội khoa tiềm ẩn. Dưới đây là các nguyên nhân thường gặp được chia theo nhóm để bạn dễ nhận diện và phân biệt.

Cơ thể mất nước khiến da bị khô

Da khô là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây ngứa ban đêm, đặc biệt là khi thời tiết hanh khô hoặc bạn ngủ trong môi trường có điều hòa nhiệt độ.

• Da thiếu độ ẩm khiến hàng rào bảo vệ da bị tổn thương, dẫn đến kích ứng và cảm giác ngứa.
• Làn da khô vào ban đêm sẽ trở nên nhạy cảm hơn vì không có tác động phân tán như ban ngày.
• Người cao tuổi, người thường xuyên tắm nước nóng, dùng xà phòng mạnh dễ gặp tình trạng này.
• Hay như khi chúng ta tắm nước quá nóng cũng có thể khiến da bị khô dẫn đến hiện tượng ngứa da.

Bệnh da liễu mãn tính

Các bệnh lý về da có xu hướng khiến triệu chứng ngứa tăng lên vào ban đêm, do cơ thể giảm tiết cortisol – chất chống viêm tự nhiên.

• Bệnh viêm da cơ địa thường gây ngứa dữ dội, khô da, bong vảy, đặc biệt là vào tối và đêm. Vị trí thường gặp: mặt, cổ, khuỷu tay, khoeo chân.
• Chàm (eczema): Da đỏ, ngứa, khô, nổi mụn nước li ti hoặc bong vảy. Dễ tái phát khi tiếp xúc dị nguyên, căng thẳng hoặc thời tiết khô lạnh.
• Vảy nến (Psoriasis): Tổn thương: mảng da đỏ có vảy trắng bạc, giới hạn rõ. Ngứa ở mức độ trung bình đến nặng, đặc biệt khi da khô hoặc bị kích thích…
• Lichen phẳng (Lichen Planus): Mảng hoặc sẩn nhỏ màu tím, bóng, rất ngứa. Vị trí thường gặp cổ tay, cẳng chân, miệng, bộ phận sinh dục. Ngứa có xu hướng tăng về đêm hoặc khi căng thẳng tâm lý.

Dị ứng tiếp xúc hoặc kích ứng ngoài da

Môi trường ngủ, sản phẩm chăm sóc cơ thể, hoặc thậm chí bụi vải trong chăn gối đều có thể là yếu tố kích ứng gây ngứa da.

• Ga gối, vỏ chăn giặt bằng bột giặt có hương liệu mạnh có thể gây kích ứng nhẹ kéo dài.
• Mỹ phẩm hoặc kem dưỡng da chứa cồn, chất tạo mùi dễ khiến da nhạy cảm phản ứng về đêm.
• Mạt bụi, lông thú nuôi, hoặc nấm mốc trong môi trường kín gió cũng là yếu tố đáng chú ý.

Rối loạn hệ thần kinh và tâm lý

Tâm trạng căng thẳng, lo âu thường làm tăng mức độ cảm nhận của cơ thể đối với cảm giác ngứa.

• Stress kéo dài kích hoạt phản ứng viêm, đồng thời làm người bệnh nhạy cảm với các tín hiệu thần kinh từ da.
• Những người bị mất ngủ, lo âu, trầm cảm nhẹ có thể cảm thấy ngứa mạnh hơn vào ban đêm dù không có tổn thương da rõ rệt.
• Ngứa do căng thẳng thường lan tỏa, không rõ vị trí và không đáp ứng tốt với thuốc kháng histamine.

Bệnh lý nội khoa toàn thân

Một số bệnh mạn tính có thể gây ngứa dai dẳng, đặc biệt là về đêm, dù da không có tổn thương bề mặt.

• Bệnh thận mạn có thể gây ngứa toàn thân do ứ đọng độc chất trong cơ thể.
• Suy gan làm tăng bilirubin máu, kích thích các thụ thể ngứa dưới da.
• Cường giáp hoặc suy giáp đều ảnh hưởng đến chuyển hóa da, dẫn đến khô và ngứa.
• Một số loại ung thư máu hoặc lymphoma có biểu hiện ngứa dữ dội vào ban đêm, cần đặc biệt lưu ý nếu kèm sụt cân, sốt nhẹ…

Tác dụng phụ thuốc (morphin, aspirin…)

Một số loại thuốc có thể gây ngứa da ban đêm như một phản ứng phụ. nguyên nhân là do cơ chế gây ngứa có thể là do giải phóng histamin, tác động thần kinh trung ương hoặc phản ứng dị ứng.

Do đó, bạn có thể xem lại các loại thuốc mà mình đang uống hàng ngày xem có chứa các thành phần dễ gây dị ứng hay không. Thường sẽ kèm theo: phát ban, khó thở, phù môi – mắt, đau bụng, tiêu chảy khi sử dụng thuốc. Chỉ cần thay đổi đơn thuốc hoặc dừng uống thuốc này là tình trạng ngứa sẽ được cải thiện.

Khi nào cần thăm khám tình trạng ngứa toàn thân vào ban đêm

Ngứa về đêm là hiện tượng khá phổ biến, nhưng nếu kéo dài hoặc kèm theo dấu hiệu bất thường, đó có thể là biểu hiện của bệnh lý tiềm ẩn và cần được khám sớm. Đặc biệt là trong các trường hợp sau:

• Ngứa xuất hiện hoặc tăng từ 22h đến 2h sáng. Có thể chỉ ở một số vùng như lưng, cổ, chân. 
• Ngứa kéo dài >2 tuần, giấc ngủ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Cảm giác ngứa làm khó ngủ hoặc thức giấc giữa đêm.
• Kèm theo các triệu chứng toàn thân như mệt mỏi, sút cân, sốt nhẹ, thì cần đi khám.
• Da có dấu hiệu bị tổn thương do cào gãi, hiện tượng nhiễm trùng gây viêm loét lâu lành…

Cách xử trí khi bị ngứa da ban đêm

Để giảm cảm giác ngứa về đêm và cải thiện chất lượng giấc ngủ, cần phối hợp giữa các biện pháp chăm sóc tại nhà và điều trị y khoa phù hợp với từng nguyên nhân. Dưới đây là những cách xử trí hiệu quả được khuyến nghị:

Biện pháp chăm sóc tại nhà

Trong nhiều trường hợp, ngứa da vào ban đêm có thể được cải thiện đáng kể nhờ các thay đổi trong thói quen sinh hoạt và chăm sóc da đúng cách.

• Dưỡng ẩm đầy đủ trước khi đi ngủ: Sử dụng kem dưỡng không hương liệu, không cồn, giàu thành phần phục hồi hàng rào bảo vệ da như ceramide, glycerin.
• Tắm nước ấm, tránh nước quá nóng: Nên tắm vào đầu buổi tối, sử dụng sữa tắm dịu nhẹ, pH cân bằng.
• Mặc đồ ngủ thoáng mát: Chọn chất liệu cotton, không bó sát, giúp da thông thoáng và hạn chế ma sát.
• Giữ không gian ngủ sạch sẽ, độ ẩm ổn định: Đảm bảo phòng ngủ thoáng khí, vệ sinh ga gối thường xuyên, tránh bụi bẩn và mạt bụi.
• Giảm căng thẳng, thư giãn trước khi ngủ: Có thể áp dụng thiền nhẹ, đọc sách, tắt thiết bị điện tử 30 phút trước khi ngủ.
• Dùng thuốc kháng histamine nếu cần: Các loại như loratadine, diphenhydramine có thể giúp giảm ngứa nhẹ và hỗ trợ giấc ngủ, tuy nhiên nên dùng đúng chỉ dẫn của bác sĩ hoặc dược sĩ.

Điều trị y khoa khi ngứa kéo dài hoặc có tổn thương da

Khi các biện pháp tại nhà không mang lại hiệu quả, hoặc khi ngứa đi kèm dấu hiệu bất thường, người bệnh cần được thăm khám và điều trị theo chỉ định y khoa.

• Thuốc bôi đặc trị: Dựa vào nguyên nhân, bác sĩ có thể kê kem corticoid nhẹ (trong thời gian ngắn), thuốc ức chế calcineurin hoặc các sản phẩm làm dịu da chứa kẽm…
• Thuốc kháng histamine đường uống: Thường được chỉ định trong trường hợp ngứa dữ dội ảnh hưởng giấc ngủ. Thuốc thế hệ 1 có thể gây buồn ngủ, hỗ trợ tốt vào ban đêm.
• Điều trị nguyên nhân nền: Nếu do viêm da cơ địa, vảy nến, chàm… sẽ cần phác đồ riêng. Trường hợp nghi ngờ liên quan đến gan, thận, tuyến giáp hoặc huyết học, cần phối hợp bác sĩ chuyên khoa để làm xét nghiệm và điều trị chuyên biệt.
• Liệu pháp ánh sáng (quang trị liệu): Trong một số bệnh lý như vảy nến hoặc eczema nặng, bác sĩ có thể chỉ định chiếu tia UVB có kiểm soát nhằm giảm viêm và cải thiện ngứa.
• Theo dõi và tái khám định kỳ: Với các trường hợp ngứa không rõ nguyên nhân, việc theo dõi và tái khám giúp kiểm soát triệu chứng và kịp thời phát hiện bệnh lý toàn thân nếu có.

Ngứa da ban đêm là một dấu hiệu bạn không nên bỏ qua, đặc biệt khi kéo dài hoặc xuất hiện kèm bất thường. Việc hiểu rõ nguyên nhân, tự chăm sóc đúng cách, kết hợp điều trị y khoa khi cần thiết sẽ giúp bạn lấy lại giấc ngủ ngon và làn da khỏe đẹp. Nếu tình trạng ngứa không cải thiện bạn hãy liên hệ với phòng khám da liễu thẩm mỹ Thái Hà để nhận tư vấn, hỗ trợ điều trị bệnh an toàn và hiệu quả nhất.

• 10:19 Sáng 25/06/2025
• 64 lượt xem
• Administrator